|
چندرسانه ای ها و آموزش مفاهیم سيد عباس رضويكارشناس ارشد تكنولوژي آموزشي abasraz@yahoo.com
چكيدهافراد در زندگي همواره در موقعيت هاي مختلف يادگيري قرار مي گيرند . اگر همه آنچه را كه يك فرد آموخته است از او بگيريم همانند نوزادي خواهد شد كه به تازگي متولد شده است. يادگيري مفاهيم كه نوعي توانايي طبقه بندي است به انسان كمك مي كند تا اشيا و پديده‌ها را بر اساس خواص مشترك طبقه بندي كند . با اين كار شناخت و درك جهان پيرامون آسان تر مي شود. استفاده از چندرسانه‌اي هاي آموزشي به ما كمك مي كند بتوانيم مفاهيم را بهتر بياموزيم . چندرسانه‌اي‌ها كه تركيبي از متن ، تصوير ، انيميشن ، صدا است با ويژگي تعامل يادگيرنده را در آموزش و يادگيري فعال مي سازد. در پژوهشي كه درباره تاثير استراتژي هاي استقرايي و قياسي بر يادگيري و يادداري مفاهيم علوم تجربي انجام شد يافته‌ها نشان داد كه در چندرسانه‌اي هاي آموزشي استفاده از استراتژي استقرايي نسبت به استراتژي قياسي در يادداري مفاهيم موثر تر است حال آنكه در مورد يادگيري مفاهيم تفاوت معناداري بين دو روش مشاهده نشد. كليدواژههاچندرسانه اي ، آموزش مفاهيم ، نرم افزار آموزشي، يادگيري ، يادداري مفهوم چيست ؟ مفاهيم ابزارهاي ذهني هستند كه ما توسط آنها فكر مي كنيم . مفاهيم ما را قادر مي سازند تا جهان اجتماعي و فيزيكي را درك كرده و ارتباطات معني داري با آن برقرار سازيم . بدون وجود مفاهيم براي فكر كردن زندگي افراد بزرگسال مانند بچه‌ها تنها به كلماتي محدود مي گردد كه آنها را از طريق حواس خويش درك مي كنند . تفاوت عمده بين افراد در سنين مشابه از نظر كاركرد ذهني بستگي نزديكي به نوع و تعداد مفاهيمي دارد كه آنان ياد گرفته اند . مفاهيم از نقطه نظرهاي متفاوتي مورد مطالعه قرار گرفته اند چرا كه مفاهيم براي تفكر عنصر حياتي هستند . فهم مفاهيم براي فهم اصول و حل مسايل ضروري است . از مفاهيم به عنوان چهارچوبي براي سازماندهي زمينه هاي مختلف برنامه درسي و اساسي براي ايجاد ارتباط مانند ارتباط معلمان با دانش آموزان استفاده مي گردد . كلاسماير ( 1985) مفهوم را اطلاعات سازمان يافته فرد درباره يك موجود يا گروهي از موجودات مي داند كه اشيا ( درخت ، توپ ) رويدادها ( روز تولد ) ايده‌ها ( حقوق برابر ، مساوات ) يا فرايندها ( تفكر ، مطالعه ) را شامل مي گردد . كلاسماير مفهوم را نوعي سازمان ذهني مي پندارد كه نه تنها پديده هاي عيني بلكه پديده هاي انتزاعي را نيز در بر مي گيرد . مفهوم انتزاعي از اشكال ويژه موقعيت هاي محرك است . مفهوم مجموعه اي از تجربيات يا نظريات است كه بر اساس ويژگي هاي مشتركي با يكديگر به شكل يك گروه در آمده اند . براي آنكه بهتر بتوانيد مفهوم را درك كنيد فرض كنيد به عنوان يك معلم مي خواهيد درباره مثلث براي دانش آموزان خود صحبت كنيد . اگر مثلث را يك شكل هندسي و بسته بدانيد كه سه ضلع دارد مي توان شكل هاي زيادي را پيدا كرد كه اين ويژگي را داشته باشند . چون اين ويژگيها قابل تعميم به تعدادي زياد از شكل هاي هندسي است پس يك مفهوم است. ضرورت يادگيري مفاهيم مفاهيم تجربيات را سازماندهي كرده و پالايش مي نمايد . مفاهيم به شخص قدرت مي دهد تا به تفسير تجربيات خود بپردازد . انسان براي آن كه بتواند محيطش را تفسير نمايد و به عمق و گسترش فهم خود درباره پديده‌هايي كه مشاهده مي كند بيفزايد طبقه بندي هاي ضروري را اختراع مي كند . پيشرفت موفقيت آميز در زمينه يادگيري انساني بدون مفاهيم به عنوان ابزار تفكر غير ممكن خواهد بود . تنها به وسيله مفاهيم است كه تجربيات نامگذاري شده ، شناسايي ، طبقه بندي و سازماندهي مي گردند . فهميدن بر اين پيوندها مبتني است . توده اي از مواد سازماندهي نشده ، نه قابل درك است و نه مي توان آن را مجدداً به دست آورد . بايد اين مواد را تحت عنوان مفاهيم مناسب طبقه بندي كنيم تا بتوانيم از آنها استفاده نماييم . علم به طور مداوم مفاهيم خود را پالايش مي نمايد . فرايند تحليلي علم - توجه به جوانب ، روابط ، ويژگيها و اجزا به جاي كل - يك فرايند عقلي نسبتاً كامل است . فوايد مفهوم 1. مفهوم پيچيدگي دنياي افراد را كاهش مي دهد . 2. ذخيره سازي طرحها نياز به زمان داشته و پر زحمت است . 3. مفهوم بيانگر گروه بندي اشيا ، افراد و رويدادهايي چون انتقال ، كار و تصادف مي باشد . 4. مفهوم از گذشته نشات مي گيرد اما به آينده اشاره دارد . مثل گاز گرفتن سگ 5. مفهوم انتقال يادگيري را تسهيل مي كند . 6. مفهوم ضرورت يادگيري هميشگي را كاهش مي دهد . 7. مفاهيم فعاليتها را جهت مي دهند . با استفاده از مفاهيم مي توان فعاليتها را صحيح انجام داد و اشيا يا افراد را در گروه هاي مناسب جاي داده و تصميمات مناسب را اتخاذ كرد . 8. مفاهيم آموزش را ممكن مي سازد . اگر دانش آموزان تعدادي مفهوم و اصل را ياد نگرفته باشند آموزش مفاهيم براي آنان امكان پذير نيست . اجزاي مفهوم مفاهيم تركيبي از اطلاعات فرد درباره يك چيز هستند . هر مفهوم داراي يك نام است . نام مفهوم شايد تنها يك كلمه يا يك اصطلاح باشد . در هر راهبردي كه براي تدريس مفاهيم مورد استفاده قرار مي دهيد چهار جزء اساسي وجود دارند كه عبارتند از : · نام مفهوم · تعريف مفهوم · صفات مناسب و نامناسب · مثالها و غير مثالها نام مفهوم براي برقراري ارتباط مهم است . هرچند كه نام يا برچسب براي درك مفاهيم لازم است اما يادگيري يك نام يا برچسب باعث نمي گردد كه فرد مفهوم را درك كند . يك تعريف ، هويت مفهوم را روشن تر مي سازد . يك تعريف خوب دو عنصر دارد . اول آن كه مفهوم جديد را به يك طبقه كلي تر ارتباط مي دهد و دوم اين كه صفات تعريف شده مفاهيم جديد را بيان مي كند . به طور مثال مثلث متساوي الاضلاع اينگونه تعريف شده است: يك شكل بسته ، مسطح و ساده ( طبقه كلي ) كه سه گوشه دارد و زواياي سه گانه آن با يكديگر مساوي هستند . ( صفات تعريف شده ) اين نوع تعريف به جايگزيني مفهوم در طرحواره‌هاي دانش فرد كمك مي كند . مشخص كردن صفات مناسب و نامناسب ، جنبه ديگري از تدريس مفاهيم است . توانايي پرواز يك صفت مناسب براي حيواناتي تحت عنوان پرنده نيست اگرچه بسياري از پرندگان پرواز مي كنند برخي از آنها مثل پنگوئن و شتر مرغ پرواز نمي كنند و برخي ديگر از حيوانات كه پرنده نيستند (مانند خفاش ) پرواز مي كنند . مثالها در تدريس مفاهيم نقش اساسي دارند. در تدريس مفاهيم پيچيده و تدريس مفاهيم براي دانش آموزان كم توان تر . و جوان تر مثالهاي بيشتري مورد نياز است . هم مثالها و هم غير مثالها (كه برخي آنها را مثالهاي مثبت و مثالهاي منفي مي نامند ) براي روشن ساختن حدود طبقه ضروري هستند بنابراين بحث درباره اين كه چرا خفاش يك پرنده نيست ( به عنوان يك غير مثال ) به دانش آموزان كمك مي كند تا حدود مفهوم پرنده را تعريف كنند . متغيرهاي موثر در يادگيري مفاهيم 1-مثالها و غير مثالها تركيب مثالها و غير مثالها، تعداد مثالهاي ارائه شده، پيچيدگي مثالها همگي بر يادگيري مفاهيم تاثير دارند. 2-تجربيات واقعي استفاده از موقعيت هاي زندگي در يادگيري مفاهيم باعث افزايش انگيزه و علاقه يادگيرندگان مي گردد . 3 – تعليم مفاهيم از ساده به پيچيده در مدارس معمولاً اول از مفاهيم ساده تر شروع مي كنند سپس به مفاهيم پيچيده تر مي پردازند .براي آموزش مفاهيم ابتدا مفاهيمي را آموزش دهيد كه ساده تر از مفاهيم ديگر هستند و يادگيري آنها آسانتر است . 4 – تمرين تمرين به يادگيري بهتر مفاهيم مي انجامد . اوزيس و آندرود اثرات تمرين متراكم و با فاصله را روي يادگيري مفاهيم مقايسه كردند . نتايج نشان داد كه تمرين با فاصله يادگيري سريعتري از تمرين متراكم به وجود مي آورد و ميزان نگهداري مفهوم در هر دو شرايط زياد است . 5 – تقويت تقويت اثر قابل ملاحظه اي روي يادگيري مفاهيم دارد . تقويتي كه صورت مي گيرد بايد بلافاصله پس از يادگيري باشد. تدريس مفاهيمبه منظور تدريس مفاهيم خاص به افراد خاص چند نكته را به ياد داشته باشيد . اول اين كه براي آموزش مفاهيم بايستي زمان خاصي اقدام كرد . اين زمان از طرفي به تجربيات فرد و از طرفي به رشد و تكامل سيستم عصبي او وابسته است . دوم اين كه فرايند هاي ذهني لازم براي يادگيري مفاهيم در سطوح مختلف با يكديگر متفاوت است و يادگيري مفاهيم در سطوح پايين تر زودتر از سطوح بالاتر انجام مي شود . سوم اينكه افراد از سطوح پايين تر شروع به درك مفاهيم نموده و به سوي سطوح بالاتر حركت مي كنند . با توجه به اين سه شرط معلمان مي توانند مفاهيم را در بيش از يك سطح تدريس كنند و به دانش آموزان خود كمك كنند تا اين سطوح متوالي را پشت سر گذاشته و با سرعت هر چه بيشتر به سطوح بالاتر دست يابند . به منظور تسريع رشد معناي كلمات و نمادها معلم بايد به خاطر داشته باشد كه مفاهيم : o از طريق تجربيات ويژه متعدد زندگي روزمره توسعه مي يابند . o رشد مفهوم به آرامي و از سطح عيني به سطح انتزاعي صورت مي گيرد . o بايد از مواد خواندني آموزشي براي يادگيري يك مفهوم در سطح بالا و انتزاعي استفاده نمود. o معلم مي تواند با استفاده از راه هاي زير به مفهوم سازي كمك نمايد : o مفهوم را با مثالهايي كه رابطه اساسي و مهم را مشخص مي كند معرفي نمايد . o تا جايي كه امكان دارد از مثالهاي نزديك و اشيا عيني و سطح ادراكي زندگي روزمره كودك استفاده نمايد . o تعداد مفاهيم مورد تدريس را كاهش داده ، وقت و تجربيات بيشتري به هر يك از مفاهيم اختصاص دهد . o تمرينات منظم براي استفاده از مفاهيم به كودكان داده ، به راهنمايي ، ايجاد انگيزه و فرصت هاي موفقيت آميز بپردازد . o توجه كودكان را به جوانب كلي مفهوم جلب كند . او مي تواند اين كار را با استفاده از ترسيم كننده‌ها ، مثالها ، تصاوير و مانند آن انجام دهد . o به كودك براي تدوين نمادهاي كلامي و بيان ويژگي هاي كلي آنها و نيز تجزيه و تحليل آنها ياري رساند . o به كودك كمك كند تا سرنخ هاي نمادين براي كسب مفاهيم و تشكيل آنها را كشف نمايد. تعريف و مفهوم چند رسانه اي براي چند رسانه اي تعاريف متفاوتي ارائه شده است . برخي آن را اين گونه تعريف كرده اند : هر گونه تلفيق متن , گرافيك ، صدا ، انيميشن و ويدئو كه با كامپيوتر و يا ساير ابزار الكترونيك منتقل مي گردد. چند رسانه اي تلفيقي از دو يا چند شكل رسانه اي است كه برنامه آموزشي را عرضه مي كند . برخي تعامل را يك ويژگي مهم براي چند رسانه اي هاي آموزشي دانسته اند و آن را يك كيوسك اطلاعاتي متعامل دانسته اند . از چند رسانه اي‌ها براي بكارگيري نظريات آموزشي گوناگون مي توان استفاده كرد . مزاياي استفاده آموزشي از چندرسانه‌اي‌ها چندرسانه‌اي‌ها به گسترش دانش در عصر اطلاعات كمك فراواني مي كنند . به همين خاطر بازار اين نوع رسانه‌ها در جهان به سرعت در حال گسترش است . بهره گيري از چندرسانه‌اي‌ها در موقعيت هاي آموزشي داراي مزاياي فراواني است كه برخي از آنها عبارتند از : · استفاده از حواس چندگانه براي يادگيري · تمرين بيشتر براي رسيدن به حد تسلط · تسهيل مشاركت ميان دانش آموزان · كمك به دانش آموزان براي ايجاد ارتباط بين مفاهيم · تكرار درس براي كاربر در صورت تمايل · انعطاف پذير بودن برنامه در مقابل نياز يادگيرندگان · برقراري تعامل و رابطه دوسويه با كاربر · فراهم آوردن محيط يادگيري دوستانه شيوه هاي استفاده از چندرسانه اي‌ها در آموزش از چندرسانه‌اي‌ها مي توان به شيوه هاي گوناگوني در آموزش استفاده كرد . لينچ استفاده از چندرسانه اي‌ها را به سه روش امكان پذير مي داند كه عبارتند از : ارائه يا نمايش : در اين شيوه معلم مي تواند از چندرسانه اي‌ها براي ارائه ديداري – شنيداري مطالب كمك بگيرد. در اين حالت چندرسانه اي ها شكل مدرن و نوين رسانه هاي ديداري-شنيداري خواهند بود . يادگيري مشاركتي: هنگامي كه دانش آموزان به صورت گروهي كار مي كنند استفاده از چندرسانه اي ها روابط بين اعضاي گروه را تسهيل مي كند. يادگيري انفرادي: در اين صورت دانش آموزان مي توانند به صورت انفرادي و مستقل به يادگيري بپردازند. تعاملي كه بين كاربر و نرم افزار ايجاد مي شود و امكانات چندرسانه‌اي يادگيرنده را راهنمايي مي كند و يادگيري او را سبب مي شود. چند رسانه اي‌ها و آموزش مفاهيم امروزه استفاده از چندرسانه‌اي‌ها براي آموزش انواع بازده هاي يادگيري رايج است . در مجموع ادبيات موجود نشان دهنده آن است كه چندرسانه اي‌ها باعث غني تر شدن محيط هاي يادگيري مي شوند. در پژوهشي كه ادواردز و فريتز (1997) انجام داده اند بيان كرده اند كه ارائه درس از طريق چند رسانه اي هاي آموزشي بر يادگيري مفهوم موثر است . يادگيري از طريق چند رسانه اي هاي آموزشي لذت بخش تر و جذاب تر است و از نظر آموزشي به بازده هاي متفاوتي چون يادگيري و كاربرد مفاهيم مي انجامد . براي آموزش مفاهيم برنامه هاي چند رسانه اي مختلفي تهيه شده است كه به عنوان مثال مي توان به Small Talker اشاره كرد . اين برنامه يك محيط يادگيري چند رسانه اي است كه براي يادگيري مفاهيم طراحي شده است . در زمينه علوم براي موضوعاتي چون طبيعت ، موجودات زنده و غير زنده ، آلودگي محيط زيست و تاثيرات از بين رفتن لايه اوزون ، زندگي گياهان ، حيوانات در زيستگاه هاي مختلف ، چرخه آب ، الكتريسيته ، دستگاه گوارش ، حواس انسان و ... چند رسانه اي هاي آموزشي ساخته شده و تاثير آنها بر يادگيري دانش آموزان بررسي شده است . در يكي از اين پژوهشها اين نتيجه به دست آمد كه استفاده از اين چند رسانه اي‌ها موجب افزايش انگيزه و ارتقا كيفي يادگيري دانش آموزان مي شود و باعث مي گردد شاگردان مفاهيم و موضوعات را خوب ياد بگيرند . در پژوهشي كه رن زين (1989 ) با دانش آموزان متوسطه آلماني انجام داده است دو شكل متفاوت ارائه مثال يعني آموزش مبتني بر كامپيوتر و استفاده از ويدئوي تعاملي را در يادگيري مفاهيم مورد بررسي قرار داده است . نتايج پژوهش او نشان مي دهد كه يادگيري مفاهيم از طريق برنامه هاي مبتني بر كامپيوتر موثر تر از ويدئوي تعاملي است . چند رسانه اي هاي آموزشي مي توانند برنامه‌هايي سازمان يافته از تجارب يادگيري را براي افراد يا گروه‌ها فراهم آورند كه در آنها تاكيد ويژه اي بر يادگيري از طريق حواس مختلف صورت مي گيرد . امروزه رشد اينترنت و توسعه كاربردهاي مختلف چند رسانه اي فرصت هاي خارق العاده اي را براي آموزش مفاهيم فراهم مي كند . دانش آموزاني كه از چند رسانه اي‌ها استفاده مي كنند و همچنين كساني كه بر اين آموزش نظارت دارند بايستي با مهارت هاي چند رسانه اي يا سواد چند رسانه اي آشنايي كافي و لازم را داشته باشند. مطالعه موردي همان طور كه پيشتر آمد تحقيقات بر استفاده از چندرسانه‌اي‌ها در موقعيت هاي آموزشي تاكيد دارد . به عبارتي ديگر چنانچه در آموزش و تدريس مفاهيم از چندرسانه‌اي‌ها استفاده شود يادگيري مفاهيم افزايش مي يابد. گفتيم كه مفاهيم داراي اجزا و عناصري است كه در آموزش بايد به آنها توجه شود . مريل مفاهيم را داراي دو جزء اساسي مي داند كه عبارتند از تعميم و مثال. تعميم ، تعريف مفهوم است . ارائه تعريف مفاهيمي چون "حكومت" نمونه اي از تعميم است . تعميم را مترادف تعريف نيز دانسته اند . مثال عنصر ديگر تشكيل دهنده آموزش است كه آن را نمونه نيز مي نامند . اگر آموزش درباره پستانداران باشد و براي مثال خصوصيات شير ذكر شود در اين صورت شير يك نمونه يا مثال از پستانداران است . استراتژي هاي يادگيري و آموزش مفاهيمبراي تسهيل يادگيري مفاهيم لازم است شاگردان برا با مثالهاي متنوعي از مفهوم آشنا كنيم . تكيه روي خصوصيات شاخص و مهم مفهوم ، ساده كردن محرك ، ايجاد آمادگي از طريق آموزش مفاهيم پايه و تقويت پاسخهاي صحيح در يادگيري مفاهيم سبب تسهيل يادگيري آنها مي شود . در مطالعات مربوط به تشكيل مفهوم , يادگيرنده بايد از مثالهايي كه در دسترس است به خصوصيات مفاهيم پي ببرد. معلمان به طور معمول از يك استراتژي قياسي استفاده مي كنند . آنها ابتدا مفهوم را تعريف كرده و پس از بيان ويژگي هاي آن به ارائه مثالهاي از يك مفهوم مي پردازند و سپس با مثالهاي اضافي آن را تكميل مي كنند . استراتژي ديگر استراتژي استقرايي است . در اين نوع استراتژي ابتدا مثالهاي يك مفهوم و غير مثالهاي آن ذكر مي شود و سپس تعريف مفهوم از آنها مشتق مي گردد . به طور كلي استراتژي هاي استقرايي , توانايي بيشتري براي انتقال مطالب آموخته شده به مثالهاي جديد مفهوم ايجاد مي كند و مفهوم ممكن است مدت زمان بيشتري در خاطر بماند ولي استراتژي استقرايي معمولاً وقت گير تر است . گانيه (1987) رويكردهاي قياسي را با اصطلاح Ruleg و رويكردهاي استقرايي را با اصطلاح Egrule مشخص مي كند. به نظر مي رسد اصطلاحات ياد شده از دو كلمه Rule (به معناي قاعده يا تعميم) و Eg كه مخفف Example (به معناي مثال) تشكيل شده است و اصطلاحات ذكر شده به ترتيب ارائه تعميم و مثال اشاره دارند. در صورتي كه ابتدا تعميم و سپس مثال ارائه شود (Ruleg ) استراتژي از نوع قياسي و در صورتي كه ابتدا مثال و سپس تعميم ارائه شود(Egrule ) استراتژي از نوع استقرايي است. گانيه (1987) يك رويكرد تركيبي را نيز توصيه مي كند . در اين رويكرد ابتدا يك يا دو مثال ساده و روشن ارائه مي شود , سپس يك تعريف يا مجموعه اي از صفات شاخص مفهوم ارائه مي گردد . پس از آن تعدادي مثال و غير مثال مورد استفاده قرار مي گيرد . در پژوهشي كه انجام شد ترتيب ارائه مثال و تعميم از طريق چندرسانه‌اي هاي آموزشي بر يادگيري و يادداري مفاهيم علوم تجربي بررسي شد . به عبارت ديگر تاثير هر يك از استراتژي هاي قياسي و استقرايي مورد استفاده در چندرسانه‌اي هاي آموزشي بر يادگيري و يادداري مفاهيم مورد پژوهش قرار گرفت . ابزار پژوهش براي انجام پژوهش ، پژوهشگر به ساخت نرم افزار چندرسانه‌اي اقدام نمود. درس آخر كتاب علوم تجربي پايه پنجم دبستان انتخاب و چند رسانه اي بر اساس آن تهيه گرديد . چند مبحث نيز علاوه بر محتواي اين درس در نرم افزار چند رسانه اي طراحي گرديد . نرم افزار چند رسانه اي مورد نياز براي پژوهش به دو شكل طراحي و توليد شد . در نرم افزار چند رسانه اي اول براي ارائه درس ابتدا تعاريف و تعميم ها بيان شد . سپس در ادامه مثالهاي مورد نياز براي اين تعميم ها ارائه شد .( استراتژي قياسي ) در نرم افزار چند رسانه اي دوم براي ارائه درس ابتدا مثالهاي مورد نياز بيان شد و سپس تعميم يا تعريف بيان گرديد (استراتژي استقرايي ). در هر دو نرم افزار چند رسانه اي اجزاي مختلف يعني صدا ، تصوير ، موسيقي ، انيميشن و ... يكسان مي باشد . در طراحي چند رسانه اي ها از نرم افزارهايي چون مالتي مديا بيلدر و مايكرومديا فلش استفاده شد . روش پژوهش براي بررسي عامل ترتيب ارائه مثال و تعميم از روش آزمايشي استفاده شد . جامعه آماري ما دانش آموزان مدارس ابتدایی پسرانه شهر دليجان بودند كه 32 نفر با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي به عنوان نمونه آماري از ميان آنان انتخاب شدند. نمونه آماري سپس در دو گروه 16 نفري جايگزين شدند و نرم افزار هاي طراحي شده در اختيار آنان قرار گرفت . پس از اجراي پيش آزمون ، آموزش صورت گرفت و پس از آن دو پس آزمون انجام شد. پس آزمون اول براي سنجش ميزان يادگيري و پس آزمون دوم براي سنجش ميران يادداري دانش آموزان به كار رفت . فاصله بين پس آزمونها نيز 14 روز بود. نتايج پژوهش موردي بررسي داده هاي حاصل از آزمونها با استفاده از آزمون t براي دو گروه مستقل نشان داد كه در يادگيري مفاهيم بين دو گروه با ضريب اطمينان 95/0 تفاوت معناداري وجود ندارد. به عبارتي ديگر بين نتايج حاصل از نوع استراتژي مورد استفاده در چندرسانه اي در يادگيري مفاهيم علوم تجربي تفاوتي مشاهده نمي شود. در مورد يادداري مفاهيم استفاده از استراتژي استقرايي در نرم افزارهاي چندرسانه اي موثر تشخيص داده شد چرا كه بين ميانگين يادداري دانش آموزاني كه از استراتژي قياسي استفاده كرده بودند و آنهايي كه از استراتژي استقرايي استفاده كرده بودند با ضريب اطمينان 99/0 تفاوت معناداري مشاهده شد. نتيجه گيري و بحث چندرسانه اي‌ها با بهره گيري از حواس بيشتر به يادگيري موثر و عميق مي انجامد. نتايج پژوهشهايي كه انجام شده است بر استفاده از چندرسانه اي‌ها در موقعيت هاي تدريس و يادگيري تاكيد مي كند. استفاده از نرم افزارهاي چندرسانه‌اي به شيوه هاي مختلف مي تواند باعث تسهيل فرايند يادگيري و آموزش شود. در پژوهش موردي كه انجام شد تاثير دو استراتژي قياسي و استقرايي بر يادگيري و يادداري مفاهيم مورد بررسي قرار گرفت . از آنجا كه پژوهش حاضر در يادگيري مفاهيم هر دو روش را يكسان مي بيند و در ميزان يادداري مفاهيم استراتژي استقرايي را موثر تر از استراتژي قياسي مي داند لذا به طراحان آموزشي و مخصوصاً طراحان چند رسانه اي هاي آموزشي توصيه مي شود چنانچه هدف آموزش يادگيري سريع است و يادگيرندگان تنها مي خواهند براي مدت زمان كمي مطالب را به ياد داشته باشند از هر كدام استراتژي مي توانند براي آموزش مفاهيم استفاده نمايند . اما در صورتي كه هدف از آموزش ، نگهداري طولاني مطالب در ذهن و فراموشي كمتر آنهاست استراتژي استقرايي توصيه مي شود . يعني طراحان آموزشي بهتر است در سازماندهي محتوا براي چند رسانه اي هاي آموزشي ابتدا مثالها و سپس تعميم را ارائه دهند. منابع فارسي
منابع انگليسي
|